Bệnh xơ phổi - Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Xơ phổi là bệnh thường gặp ở người lớn tuổi, đặc biệt là 50 – 70 tuổi, xơ phổi làm tổn thương các mô bên trong phổi, gây nên các cơn khó thở cùng nhiều biến chứng nguy hiểm khác. Vậy nguyên nhân gây bệnh xơ hóa phổi là gì và cách phòng tránh như thế nào? Dưới đây chúng ta cùng tìm hiểu và làm rõ căn bệnh này.

I. Chức năng của phổi
Phổi nằm bên trong lồng ngực, được bao bọc bởi các xương sườn có chức năng chính là trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường bên ngoài. Chính cấu tạo có tính đàn hồi, mềm và xốp của phổi giúp đưa oxy từ không khí vào trong tĩnh mạch, đồng thời đưa khí CO2 từ động mạch ra bên ngoài. Ngoài chức năng chính đó, phổi còn giúp lọc và loại bỏ các độc tố trong máu, lưu trữ máu bên trong và chuyển hóa các chất sinh hóa học.
II. Xơ phổi là gì?
Xơ phổi hay xơ hóa phổi (Pulmonary Fibrosis) là tình trạng các mô trong phổi bị tổn thương, dày lên, xơ cứng, mất chức năng đàn hồi và tạo thành sẹo ở phổi (bao gồm cả đỉnh và thùy phổi). Những vết sẹo ở phổi ngăn chặn và cản trở hoạt động hít thở của người bệnh, khiến người bệnh khó thở cùng các biến chứng nguy hiểm khác. 
- Bệnh được chia thành 3 dạng:

1. Xơ phổi thứ phát: Xuất hiện sau khi có tổn thương phổi như lao phổi, viêm phổi, nhồi máu phổi.
2. Xơ phổi khu trú: Khi hít phải các chất gây kích thích như bụi than, silica.
3. Xơ phổi vô căn (Idiopathic pulmonary fibrosis), bệnh phổi mô kẽ lan tỏa (Diffuse parenchymal lung disease) và bệnh viêm phế nang dị ứng ngoại lai, hay còn gọi là bệnh viêm phổi tăng cảm (Extrinsic allergic alveolitis).

III. Triệu chứng của bệnh xơ phổi
Diễn tiến bệnh và mức độ nghiêm trọng của phổi xơ hóa khác nhau ở mỗi bệnh nhân, một số bệnh nhân tiến triển bệnh rất nhanh với các triệu chứng nghiêm trọng, một số khác lại chỉ có triệu chứng nhẹ, dần dần mới phát triển biến chứng mạnh mẽ sau vài tháng hoặc một năm. GS.TS.BS Ngô Quý Châu khuyến cáo, người bệnh cần đặc biệt chú ý khi có các dấu hiệu như:
- Khó thở, đặc biệt là trong hoặc sau khi người bệnh hoạt động thể chất hoặc ho khan; 
- Ho khan, ho kéo dài, ho khò khè, có thể ho ra máu;
- Đau tức ngực;
- Đau nhức các bắp thịt và khớp;
- Thường xuyên rơi vào trạng thái mệt mỏi, sụt cân… mà không rõ lý do.
IV.  Nguyên nhân gây xơ hóa phổi
- Giải thích về cơ chế của quá trình hô hấp bình thường : khi hít vào, không khí sẽ di chuyển đến phổi thông qua đường dẫn khí lớn được gọi là phế quản. Phế quản chia thành các nhánh đường hô hấp nhỏ gọi là tiểu phế quản, kết thúc bằng cụm túi không khí gọi là phế nang. Tại các thành phế nang là các mạch máu nhỏ (còn gọi là mao mạch) sẽ diễn ra quá trình nhận thêm oxy vào máu, và đưa CO2 – một chất thải của quá trình trao đổi chất ra ngoài.
- Ở những người có phổi bị xơ hóa, phế nang bị tổn thương và thành sẹo làm cho mô kẽ cứng và dày lên, kém linh hoạt và có cấu tạo như miếng bọt biển khô cứng, khiến cho người bệnh thở khó khăn hơn. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tổn thương phổi gây xơ hóa phổi, một số nguyên nhân thường gặp là:
1. Môi trường lao động bị ô nhiễm
Việc tiếp xúc với các chất độc hại, chất gây ô nhiễm như bụi silic, sợi amiăng… trong thời gian dài có thể làm tổn thương phổi. Bên cạnh đó, quá trình phơi nhiễm kinh niên đối với một số chất hữu cơ kể cả bụi ngũ cốc, mía đường, phân động vật… cũng có thể gây xơ hóa phổi.
2. Ảnh hưởng của bức xạ
Thống kê cho thấy có một tỷ lệ nhỏ người bệnh xơ vôi phổi đã từng trải qua trị liệu bằng bức xạ trong điều trị các bệnh liên quan đến phổi và ung thư vú. Các tổn thương và mức độ ảnh hưởng của quá trình trị liệu phụ thuộc vào diện tích phổi tiếp xúc với bức xạ, tổng số lần bức xạ, hóa trị liệu được sử dụng… 
3. Lạm dụng thuốc
Việc lạm dụng một số loại thuốc khi không có sự chỉ định của bác sĩ có thể gây hại cho phổi, nhất là các loại thuốc hóa trị như methotrexate, cyclophosphamide; thuốc điều trị rối loạn nhịp tim và các vấn đề tim mạch như amiodarone, propranolol; thuốc tâm thần và thuốc kháng sinh như nitrofurantoin, sulfasalazine.
4. Người bệnh mắc các bệnh lý liên quan
Những bệnh nhiễm trùng phổi nghiêm trọng như bệnh lao, viêm phổi có thể gây tổn thương phổi vĩnh viễn; viêm khớp dạng thấp, bệnh lupus ban đỏ, hội chứng Sjogren và sarcoidosis, dạ dày trào ngược… ảnh hưởng đến tất cả các mô trong cơ thể, trong đó có phổi. 
Bên cạnh đó, một số trường hợp xơ hóa phổi tự phát, không rõ nguyên nhân. Các nghiên cứu cho thấy, mặc dù chưa xác định chính xác nguyên nhân gây xơ hóa phổi tự phát nhưng có một số yếu tố nguy cơ gây bệnh gồm:
- Thói quen hút thuốc lá: 
Nghiên cứu cho thấy những người thường xuyên hút thuốc lá có nguy cơ phát triển chứng xơ hóa phổi tự phát nhiều hơn những người chưa bao giờ hút thuốc.
- Nhiễm virus gây bệnh: 
Một số nghiên cứu phát hiện chứng xơ hóa phổi do một số loại virus gây ra như herpes, epstein-barr, virus gây bệnh bạch cầu đơn nhân…
- Di truyền: 
Một số trường hợp hiếm gặp xảy ra ở những gia đình có tiền sử mắc bệnh. 
V. Biến chứng xơ hóa phổi nguy hiểm
Bệnh xơ phổi tiến triển qua từng giai đoạn, điều đáng lo ngại là các dấu hiệu bệnh có thể kiểm soát được và thuyên giảm, nhưng không thể khôi phục được các tổn thương phổi. Bệnh gây khó thở cùng một số biến chứng nguy hiểm cho người bệnh như:
1. Giảm mức oxy trong máu xuống thấp:
Phổi xơ hóa làm giảm lượng oxy nạp thêm vào máu, nguy cơ thiếu oxy trong máu gây phá vỡ hoạt động cơ thể, thậm chí có thể đe dọa tính mạng người bệnh.
2. Tăng áp lực lên động mạch phổi: 
Khi các động mạch và mao mạch nhỏ bị nén sẽ dẫn đến sức kháng mạch máu trong phổi tăng, làm tăng áp suất trong động mạch phổi. Đây là hiện tượng đặc biệt nghiêm trọng, có thể gây tử vong cho người bệnh ngay sau đó.
3. Suy tim phải: 
Trường hợp tâm thất phải hoạt động mạnh hơn, sức bơm mạnh hơn bình thường để di chuyển máu qua động mạch phổi bị chặn có thể dẫn đến suy tim phải.
4. Suy hô hấp: 
Hầu hết trường hợp này xảy ra ở giai đoạn cuối của bệnh phổi mãn tính, khi mức oxy trong máu giảm thấp đến mức báo động nguy hiểm, có thể dẫn đến rối loạn nhịp tim, gây bất tỉnh và hôn mê sâu.
VI. Phương pháp điều trị bệnh xơ phổi
Hiện nay chưa có phác đồ điều trị triệt để bệnh xơ hóa phổi. Những phương pháp điều trị hiện tại chủ yếu giảm thiểu, cải thiện các triệu chứng bệnh, làm chậm quá trình phát triển bệnh và cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh.
1. Điều trị bằng thuốc
Một số người bệnh được chỉ định điều trị ban đầu với prednisone corticosteroid, có thể kết hợp thêm các loại thuốc ức chế miễn dịch khác như methotrexate, cyclosporin. Các loại thuốc này có thể có một số tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy hoặc phát ban.
2. Điều trị nâng cao chất lượng cuộc sống người bệnh
Liệu pháp oxy: 
Việc thở oxy không thể ngăn các tổn thương phổi nhưng hữu ích cho hơi thở, cải thiện vận động dễ dàng hơn, giảm các biến chứng, cải thiện giấc ngủ và tinh thần người bệnh. Bên cạnh đó, liệu pháp oxy còn giúp giảm áp lực ở tim bên phải, do đó người bệnh có thể được chỉ định sử dụng liệu pháp này tùy theo mức độ bệnh và tình trạng sức khỏe.
Phục hồi chức năng phổi: 
Mục đích chính của phương pháp này tập trung vào việc tập thể dục, cách hít thở hiệu quả để cải thiện tình trạng khó thở, tăng sức bền trong các hoạt động, không chỉ điều trị bệnh mà còn giúp cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc sống người bệnh trong đời sống hàng ngày.
3. Cấy ghép phổi
Cấy ghép phổi là lựa chọn cuối cùng đối với những người trẻ tuổi bị xơ hóa phổi nghiêm trọng, bệnh không thể cải thiện sau khi áp dụng các phương pháp điều trị khác. Để thực hiện ghép phổi, người bệnh phải bỏ thuốc lá, đủ sức khỏe để trải qua quá trình phẫu thuật và điều trị sau phẫu thuật,… Tuy nhiên, đây cũng là phương pháp điều trị khá phức tạp, tốn chi phí và tiềm ẩn nhiều nguy cơ khác. Người bệnh và gia đình cần tham khảo và xem xét ý kiến của bác sĩ về kết quả điều trị trước khi thực hiện phẫu thuật này.
VII. Phòng tránh bệnh xơ vôi phổi bằng cách nào?
Cho đến thời điểm hiện tại, xơ phổi vẫn chưa có phương pháp điều trị triệt để, phục hồi hoàn toàn chức năng phổi cho người bệnh. Để phòng tránh xơ hóa phổi và các biến chứng nguy hiểm của bệnh cần thực hiện:
- Không hút thuốc lá
- Có chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh
- Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao, nâng cao sức khỏe
- Thực hiện tiêm ngừa vắc xin đầy đủ để phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến phổi và các bệnh lý khác
- Tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ để phát hiện sớm, điều trị kịp thời.
- Bổ sung thực phẩm chức năng giúp bảo vệ và tăng cường chức năng phổi

Thực phẩm chức năng không chỉ mang tới nhiều lợi ích tích cực đến sức khỏe và giảm nguy cơ mắc các loại bệnh khác nhau, chúng đem lại nhiều lợi ích trong việc cải thiện sức khỏe toàn diện.
Vậy đối với việc bảo vệ phổi, chúng ta nên sử dụng loại TPCN nào?
Mách bạn : BL Care Max Tăng cường sức khỏe & bảo vệ phổi toàn diện

BLCare Max là gì?
BLCare Max là viên uống bảo vệ sức khỏe hô hấp, bảo vệ phổi trước các tác nhân gây hại và phục hồi chức năng phổi bị hư tổn, giúp phòng chống và hỗ trợ điều trị ung thư phồi và các bệnh lý về phổi như Viêm phổi, Viêm phế quản, Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), Viêm màng phổi (viêm phế mạc), Thuyên tắc phổi, Phù phổi, Xơ hóa phổi, Bệnh bụi phổi, Hội chứng suy hô hấp, Bệnh u hạt (Sarcoidosis), Hen phế quản ...

BLCare Max có tác dụng gì ?
- Tăng cường miễn dịch, chống oxy hóa, bảo vệ gốc tự do cơ thể
- Phòng chống giảm nguy cơ ung thư phổi, giúp bảo vệ phổi, phục hồi tế bào phổi bị tổn thương, hỗ trợ điều trị các bệnh lý về phổi như Viêm phổi, Viêm phế quản, Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), Viêm màng phổi (viêm phế mạc), Thuyên tắc phổi, Phù phổi, Xơ hóa phổi, Bệnh bụi phổi, Hội chứng suy hô hấp, Bệnh u hạt (Sarcoidosis), Hen phế quản ...
- Giúp long đờm, giảm ho, giảm khó thở, giúp hô hấp dễ dàng hơn
- Hỗ trợ giải độc phổi do ô nhiễm không khí, bụi, khói các hóa chất độc hại từ môi trường..
 

>>> Chi Tiết Sản Phẩm Xem Tại : BL Care Max Tăng cường sức khỏe & bảo vệ phổi toàn diện

Trên đây chúng tôi đã giúp bạn hiểu thêm về Bệnh xơ phổi - Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa. Cảm ơn các bạn đã quan tâm, chúc bạn và gia đình có sức khỏe, hạnh phúc !

Hotline tư vấn: 0962 876 060 - 0968 805 353 - 0978 307 072
______________

Có Thể Bạn Quan Tâm :
- Phân biệt viêm phế quản mãn tính và cấp tính
- Cảnh báo 12 thói quen xấu ảnh hưởng tới phổi mà bạn cần bỏ ngay.
- Phổi người có cấu tạo thế nào ? Chức năng chính của Phổi ?